Een open haard is er vooral voor de sfeer. Als ruimteverwarming zijn open haarden niet geschikt, omdat ze erg inefficiënt zijn. Zo’n 90 procent van de warmte verlaat namelijk het huis via de schoorsteen.
Een gesloten houtkachel kan wel als ruimteverwarming dienen. Tegel- of speksteenkachels halen zelfs een rendement van 90 procent. Dat is vergelijkbaar met een gasgestookte CV-ketel. Lees meer over Houtkachels.
Open haarden kunnen flinke luchtvervuiling veroorzaken, zowel in als rond het huis. Ook omwonenden kunnen daar last van hebben. Bij houtverbranding kunnen ook schadelijke stoffen vrijkomen, zelfs als het geen vervuild hout betreft. Vrije luchtaanvoer en ventilatie zijn daarom erg belangrijk als de open haard brandt, net als een goed aangelegde en goed onderhouden schoorsteen. Behalve het gezondheidsrisico daalt ook de milieubelasting bij verantwoord stoken. Een open haard op gas, elektra of speciaal gel geeft helemaal geen overlast.
Tips
- Sluit bij een schoorsteenbrand direct de luchttoevoer af aan de onderkant. Maak het vuur uit met zand. Gebruik geen water, dat kan ontploffingen geven.
- Maak de open haard nooit schoon met een stofzuiger. Het stof in de stofzak is zeer brandbaar: één gloeiend kooltje en de stofzuiger staat in brand.
- As uit de open haard of houtkachel hoort niet bij groente- fruit- en tuinafval, maar bij het gewone huisvuil.
- Meer informatie over schoorstenen, aanleg, onderhoud en wat te doen bij schoorsteenbrand, staat op Hout stoken
Hout als brandstof
Gewone open haarden branden op hout. Officieel mag je er alleen ‘schoon’ hout, briketten of hakhout, mee stoken. Om de belasting op het milieu en gezondheidsschade zo laag mogelijk te houden, is optimaal stoken noodzakelijk: gebruik schoon en droog hout, en brandt alleen onder een goed trekkende schoorsteen.
Niet elk huis of elke omgeving is trouwens geschikt voor gebruik van een open haard.In gebieden met dichte bebouwing ontstaat snel overlast en milieuvervuiling als (veel) bewoners hout stoken in een open haard.
Ventileer het vertrek waarin de open haard brandt ruim voldoende. Als er niet genoeg aanvoerlucht is, ontstaat onderdruk in de kamer. Er vindt dan onvolledige verbranding plaats, waardoor meer en schadelijkere verbrandingsstoffen ontstaan. Die stromen bij onderdruk bovendien de kamer in, in plaats van naar de schoorsteen. Ook zuigt de kamer in geval van onderdruk lucht aan uit kruipruimten en bouwmaterialen, zoals beton. Daarin zit het schadelijke gas radon. Lees meer over Radongas in huis.
Als een open haard niet in gebruik is, kan er tocht ontstaan via de open schoorsteen. Een regelklep in de schoorsteen kan helpen, omdat je hiermee de onbedoelde ‘ventilatieschacht’ kunt afsluiten.
Open haard op gas of elektra
Er zijn ook open haarden die werken op gas of elektriciteit. Ze leveren dezelfde sfeer als houthaarden, maar dan zonder de gezondheidsrisico’s: de verbranding van gas en het gebruik van elektriciteit veroorzaken minder ongezonde rookgassen.
Gas als brandstof leidt wel tot kooldioxide (CO2) en stikstofoxiden (NOx). En als de zuurstoftoevoer onvoldoende is, kan er ook koolmonoxide (CO) ontstaan. Dat nadeel heeft een elektrische open haard niet.
Zowel de haarden op gas, als die op elektriciteit maken gebruik van fossiele brandstoffen. Dat draagt bij aan het broeikaseffect. Het milieu wordt wel minder belast met groene elektriciteit.
Gelhaarden
Relatief nieuw zijn de zogeheten gelhaarden. Lees hier ons artikel over de werking van gel haarden. De gel die als brandstof dient, bestaat uit alcohol, water en verdikkingsmiddelen. Er zitten geen geur-, of kleurstoffen en geen houdbaarheidsmiddelen in.
Deze haarden hebben geen schoorsteen of ander afvoerkanaal nodig, aangezien er relatief weinig verbrandingsgassen vrijkomen. Dat betekent wel dat de gassen die ontstaan ( koolmonoxide en kooldioxide), in de kamer stromen.
